Zelfreflectie op het werk: wat is het en hoe pas je het toe?

Wat is zelfreflectie?

Zelfreflectie is zowel in je privéleven als op werkgebied een waardevol instrument. Het is een proces waarbij je nieuwe inzichten over jezelf ontdekt, door bepaalde ervaringen, motivaties en waarden te analyseren en deze te evalueren. Op deze manier word jij je bewust van jouw denkwijze, gedragingen, waarden en kennis.

Zelfreflectie is iets wat je op elk moment kunt doen. Bijvoorbeeld na het afronden van een project. Je neemt dan de tijd om na te denken over de aanpak, de samenwerking met je collega’s en de prestaties die je wel of niet hebt behaald. Stel jezelf vragen over jouw sterke punten, hoe je met uitdagingen om bent gegaan, hoe effectief jouw communicatie en samenwerking was en wat je de volgende keer anders zou doen. Zo doe jij inzichten op over je eigen prestaties, ontwikkelingspunten en vaardigheden. Zet hierna concrete stappen om jouw werkprestaties te verbeteren.

Waarom is zelfreflectie belangrijk?

Door regelmatig te reflecteren op jezelf, groei je zowel persoonlijk als op werkgebied.

• Je voelt je gemotiveerder op het werk.
• Het verhoogt je energieniveau, productiviteit en werkgeluk.
• Meer zelfvertrouwen doordat je betere beslissingen neemt.
• Prestaties op het werk worden verbeterd.
• Nieuwe persoonlijke doelen in je carrière.
• Meer inzicht in waarin jij je kunt en wilt ontwikkelen.

6 tips om zelfreflectie toe te passen

Om jou te helpen bij het reflecteren op jezelf, geven we 6 praktische tips.

#1 Reflecteer op een rustige plek   

Kies een rustige locatie uit voor zelfreflectie. Dit kan op kantoor tijdens werktijd zijn, maar als het hier te rumoerig is of als je mogelijk onderbroken wordt, is het beter om een andere plek uit te zoeken.

Denk aan een rustige ruimte op het werk, buiten in een natuurlijke omgeving of thuis na het werk. Vind een plek waar jij je op je gemak voelt en waar je ongestoord kunt nadenken.

#2 Denk na over je beslissingen

Neem de tijd om jouw beslissingen te analyseren. Wat waren de opties? Welke keuzes heb je gemaakt en waarom? Wat heb je wel of niet bereikt met deze keuze? Stel jezelf vragen om een dieper inzicht te krijgen in jouw beslissingen.

Denk ook na over de alternatieven. Stel jezelf vragen als:

• Welke alternatieven waren er?
• Welke voor- en nadelen had elke keuze?
• Welke risico's zijn er als je een andere keuze had gemaakt?
• Had je dan hetzelfde bereikt of een ander resultaat behaald?

Reflecteer op de mogelijke uitkomsten als je een andere beslissing had genomen. Op deze manier krijg je een beter inzicht in jouw besluitvormingsproces en mogelijke consequenties van verschillende keuzes.

Het nadenken over jouw beslissingen gaat niet alleen over het verleden, maar ook over het heden en de toekomst. Stel jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen:

• Wat gaat er momenteel allemaal goed?
• Wat is mijn grootste prestatie?
• Wat kan ik verbeteren?
• Wat zou ik willen veranderen in mijn carrière?
• Wat heb ik nodig om verandering te ondernemen?

Dit soort vragen helpen je om jouw keuzes beter te begrijpen, je doelen en ambities te identificeren en te bepalen hoe je vooruitgang boekt in je carrière.

#3 Maak tijd vrij voor zelfreflectie

Zelfreflectie is niet iets wat je eenmalig doet. Plan tijd voor jezelf in om bijvoorbeeld wekelijks een uur te reflecteren. Na verloop van tijd kun je ervoor kiezen om dagelijks een kort moment in te plannen. Ontdek welke frequentie van zelfreflectie het beste voor jou werkt.

Om reflectie te stimuleren, is het handig om jezelf enkele vragen te stellen en deze voorafgaand aan de zelfreflectie te plannen. Op deze manier creëer je een routine en heb je een leidraad.

#4 Schrijf je gedachten op

Terwijl je reflecteert, is het slim om jouw gedachten op te schrijven, bijvoorbeeld in een notitieboekje of in een app. Elke keer dat je reflecteert, kijk je terug op je eerder aantekeningen en zie je welke inzichten je hebt verkregen, welke beslissingen je hebt genomen en hoe je gegroeid bent.

Herlees niet alleen je zelfreflecties, maar vul ze ook aan. Heb je dingen gemist of zijn er achteraf gezien nieuwe perspectieven die jouw inzicht hebben veranderd? Het schrijven, herlezen en aanvullen van jouw reflecties helpt je een completer beeld te krijgen van jezelf, jouw beslissingen en persoonlijke groei.

#5 Zet zelfreflectie om in actie

Beslis, nadat je op jezelf gereflecteerd hebt, of er acties zijn die je moet ondernemen. Denk hierbij aan:

• Nieuwe gewoontes aanleren of oude gewoontes doorbreken
• Vaardigheden ontwikkelen door middel van een training, cursus of zelfstudie
• Specifieke doelen identificeren, zowel korte- als langetermijndoelstellingen
• Communicatiestijl verbeteren, bijvoorbeeld door effectiever feedback te geven en actief te luisteren
• Prioriteit geven aan welzijn, door meer tijd vrij te maken voor ontspanning en lichaamsbeweging

Zoals eerder aangegeven, is zelfreflectie niet iets wat je eenmalig doet. Blijf reflecteren op hetgeen wat je doet, om zo continu te blijven leren over jezelf en je te ontwikkelen in jouw loopbaan.

#6 Maak onderscheid tussen zelfreflectie en piekeren

Bij zelfreflectie is het logisch dat je kritisch bent op jezelf, maar zorg ervoor dat je ook op successen reflecteert. Merk je dat zelfreflectie omslaat in negativiteit, piekeren en zelfkritiek? Neem dan een pauze, zoek wat afleiding en ga een andere keer weer verder. Zo haal je meer uit jouw zelfreflecties.

Ga ook niet over jezelf oordelen. Dat iets fout gaat betekent niet gelijk dat het slecht is. Je leert namelijk van je fouten.

Zelfreflectie op het werk

Zelfreflectie is een essentieel hulpmiddel voor persoonlijke en professionele groei, waarbij je nadenkt over huidige en eerder gemaakte beslissingen, en hoe je deze in de toekomst verbetert.

Plan tijd in voor jezelf om te reflecteren, doe dit op een rustige plek en schrijf je gedachten op. Zo haal je meer waarde uit jouw reflectiemomenten. Onderneem actie wanneer nodig en reflecteer daarna weer op die acties. Door deze cyclus van reflectie en actie voortdurend te herhalen, blijf jij jezelf ontwikkelen en groei je op werk- en privégebied.

Stelling: Zelfreflectie helpt je meer betrokken te zijn bij jouw werk.

Eens of oneens? Laat het weten in de reacties!